Page 15 - Riskli Dergi

Ama bazen ipin ucunu kaçırıyoruz. Bazıla- zarar gören insanları koruyarak o bölgedeki
rımız yapı olarak olaylara ve kişilere daha insanlara verebilecek maddi, manevi gücü
hassas yaklaşabiliyor. Bu durum artık empati sağlamak… İyi olmadan iyi edemeyiz. Sade-
çizgisinden sempati çizgisine doğru kayıyor. ce yaralarımızı sarmak için değil, bir daha
Empati, bir kişinin yerine kendini koyup ‘ben yaralanmamak için de hep birlikte mücade-
olsaydım canım çok yanardı’ diyebilmek. le edeceğiz…
Sempati ise bizzat o kişiymişçesine fiziken
ve ruhen gerçek bir acı çekmek demek. Ve Bu toplumsal travmanın iyileşmesi, ya-
bu durum suçluluk duygusunu perçinleye- raların sarılması zaman alacak. Bu süreç
rek kişilerde ruhen de bedenen de zarara nasıl gerçekleşecek, bu süreçte neler
yol açabiliyor. Depresyon, panik atak gibi yapılmalı? Travmayı nasıl birlikte yaşa-
ruhsal sorunlara davetiye çıkarırken, kişi- dıysak, bundan sonra da birlikte mi aşa-
ler içinde bulundukları suçluluk duygusuyla cağız?
yemeyi içmeyi hatta uyumayı bile redde-
diyor. ‘ben olsaydım uykusuzluğa dayana- Yaşanılan olayı büyüklüğü bize yaralarımızı
mazdım’ demiyor ‘ Ben şu an o kişiyim ve sarmak için çokça zamana ve desteğe ih-
o uyuyamıyorsa ben de uyumamalıyım o şu tiyacımız olduğunu gösteriyor. Elbette ki
an üşüyorsa ben de şu an soğukta durma- iyileşme süreci başlayacak, bizler aynı yer-
lıyım’ diyerek sıcak evinde kendi tabirince ‘ de dursak da zaman geçiyor. Bizim içimiz-
bir şey yapmadan’ oturmayı reddediyor. de iyileştirmekte zorlandığımız her ne varsa
bazen bunu zaman bize veriyor… Toplumsal

Halbuki bu suçluluk duygusunun ne bizlere travmalarda da etkiler çoktan aza doğru
ne de depremi birebir yaşayan o bölgede- aşama aşama ilerliyor.
ki insanlara bir faydası yok. Uyumak, yemek
yemek, gülmek insani ve temel ihtiyaçlar- Birinci aşama; şok evresi gerçekleşiyor.
dır. Suçluluk duygusu da diğer tüm duygular Olayı tam anlamıyla idrak etmenin müm-
gibi yaşanılan temel duygulardır. Deprem kün olmadığı, mantıksal düşünemediğimiz
gibi doğal afetlerde çaresizlik hissiyle doğ- ilk birkaç günlük süreç... Korku, öfke pat-
ru orantılı şekilde suçluluk duygusu da artar. lamaları ağlama krizleri, kaygı gibi duygu
Suçluluk duygusu doğal ve insancıl bir psi- ve durumlar yaşanıyor. Bu duyguları yaşa-
kolojiyle gelişiyor olsa da bu duygu içerisin- mak oldukça doğaldır. Tepki verememek,
de uzun süre kalmak ruhsal açıdan yıpratıcı hissizleşmek, duygusal olarak boşlukta
olmaktadır. Kendi kontrolümüz dışında ge- hissetmek de yine afet sonrası yaşanılan
lişen olayları kontrol etmeye çalışmak ye- travmanın getirdiği doğal etkilerdir. Bu
tersizlik duygusuyla beraber suçluluk duy- yüzden de birbirimizi yargılamadan önce
gusunu da iyice arttıracaktır. Bilmeliyiz ki bu her insanın travmaya verdiği tepkinin farklı
duyguları bu dönemde yaşamak doğaldır olduğunu bilmekte fayda var.
fakat bu duygu içerisindeyken neyi neden
yaptığımızı, neden öyle hissettiğimizi anla- İkinci aşama, ilk şokun ardından olayı
maya çalışmamız da hissedilen duygunun daha net kavrama ve sonrasında depremi
yarattığı olumsuz etkiyi azaltacaktır. Eskisi hatırlatan her türlü bilgiden, görüntüden
gibi olmak, eskisi gibi yaşamak, uyumak el- kaçınma davranışları gözlemlenir. İlk haf-
bette mümkün değil, bir süre de bu konuda tanın sonunda, yoğun bilgiye maruz kalan
zorluklar yaşayacağız. Fakat kendimizi ve kişiler bu sefer bu bilgilere karşı oldukça
çevremizi korumak istiyorsak iyi olamazsak hassas hale gelir. Korku, güvensizlik, endişe,
bile iyi olmaya çabalamalıyız. Amaç eski- huzursuzluk, depresyon, yalnızlık ve boşluk
si gibi olmak, hiçbir şey olmamış gibi yaşa- hissi, her şeyin anlamsız gelmesi gibi tepki
mak, davranmak değil, amaç; kendimizi ve ve duygular gözlemlenir.