Page 16 - Riskli Dergi

GÜVENLİ YAŞAM / 16 Bir de davranışsal belirtiler var: • Duygu düzenlemesi gündemden çıkıyor.

• Hafıza sorunları ortaya çıkıyor.
• Aynı anda birkaç işi yapmak / düşünmek
• Bir şeyleri sürekli ertelemek istiyorsanız,
zorlaşıyor.
• Eski neşenizi kaybettiyseniz,
• İşlerinizin hepsi gözünüzde büyüyor ve
hepsinin de çok acil yapılması gerekiyor- Peki, ne yapmak gerekir?
muş gibi hissediyorsanız,
• Yorgun ve tükenmişseniz,
Açmak
• Hiçbir şey ya da hiç kimse size iyi gelmi-
yorsa, Kendine Şefkat: İnsan Olmaya Alan
Hatalar ve kırılganlıklar insan olmanın
• Stresli hâlleriniz daha uyandığınız anda doğal parçalarıdır. Kendimize karşı nazik
başlıyorsa, olmak, yalnızca güçlü anlarımızda de-
• Bir türlü olduğunuz anda kalamıyor ve ğil; zayıf, yorgun ve eksik hissettiğimiz
hiçbir şeye odaklanamıyorsanız, zamanlarda da kendimizi desteklemek
• Başladığınız bir işi bitirmekte zorlanıyor- anlamına gelir. Kusurlarımızla barışmak,
sanız, yalnız olmadığımızı hatırlamak ve insan
• Çabuk üzülüyor ve çabucak hassas ruh olmanın doğasını kabul etmek, yaşadığı-
hâline bürünüyorsanız hayatta kalma mız deneyimi daha anlamlı ve tolere edi-
modunuz aktif demektir. lebilir hâle getirebilir.

Dikkat, Odaklanma ve Üst Düzey Öz Düzenleme: Şimdiki Ana Geri
İşlevlerde Azalma Yaşanır Dönmek
Uzmanlara göre, tüm insanlar yaşamla- Özellikle stresli dönemlerde zihnimiz sık-
rının belli dönemlerinde stresle karşılaşır; lıkla geleceğe yönelir; “Bunun üstesinden
ancak stresin belirli bir eşiği aştığı du- gelebilecek miyim?” gibi sorular iç huzu-
rumlarda birey, zihinsel ve fiziksel olarak rumuzu gölgeler. Ancak öz düzenleme,
“hayatta kalma modu”na geçer. Bu mod, dikkati ana yönlendirerek bu kaygı dön-
kişinin rahatlayamayacağını hissettiği, güsünü kırmaya yardımcı olabilir. Bu sü-
sürekli tetikte olma hâlinin sürdüğü bir reçte kendine şefkat geliştirmek hem
süreçtir. Beynin özellikle korku ve tehdit kendini suçlamayı azaltır hem de daha
algısıyla ilişkili bölgelerinde aşırı bir etkinlik sakin ve bilinçli kararlar alınmasını des-
gözlemlenir. tekler. Böylece tepkisel davranmak yeri-
ne, durumu değerlendiren ve yönlendiren
Hayatta kalma modu çoğunlukla trav- bir tavır geliştirmek mümkün olur.
matik deneyimler veya yoğun stres kay-
nakları sonucunda ortaya çıkar. Bu sü- Öz Bakım: Tükenmişliğe Karşı Duruş
reçte beden, otomatik olarak “savaş, kaç
ya da don” tepkilerini devreye sokar. Bu Kendimizi fiziksel ve zihinsel olarak ta-
da sistemin yalnızca temel yaşamsal iş- mamen tükenmiş hissettiğimizde, aslın-
levleri sürdürecek şekilde çalışmasına ne- da bedenimizin bir uyarıda bulunduğunu
den olur. Sonuç olarak dikkat, odaklanma fark edebiliriz. Bu, hayatta kalma modu-
ve üst düzey bilişsel işlevlerde belirgin bir na girdiğimizin bir işaretidir. Bu noktada
azalma yaşanır. Örneğin, bir metni de- dinlenmeye alan açmak, sadece ihtiyaç
falarca okuyup hâlâ anlamlandıramama değil, aynı zamanda bir iyileşme aracıdır.
durumu, beynin yalnızca yaşamsal fonksi- Vücudun sinyallerine kulak vermek; neye
yonları korumaya yönelik çalışmasının bir ihtiyacımız olduğunu fark etmek ve buna
yansımasıdır. uygun bir yanıt vermek, sadece fiziksel
değil, ruhsal sağlığımızı da olumlu yönde
Hayatta kalma modunda, etkiler. Öz bakımın düzenli hale getirilme-
• Normalden ya da beklenenden daha si, düşünce biçimimizi, bedenimizle olan
yorgun hissediyoruz. ilişkimizi ve genel ruh halimizi olumlu şe-
kilde dönüştürebilir.