Page 49 - Riskli Dergi

ÖMÜR UZADIKÇA BES

ÖNEMİNİ ARTIRIYOR

HDI Fibaemeklilik Genel Müdür Yardımcısı Erhan İleri,
uzayan yaşam sürelerinin emeklilik dönemine olan etkilerini
ve daha refah bir yaşam için BES imkanlarını anlattı.

İnsan ömrünün uzadığı son dönemlerde maaşı ödemeleri ve diğer birikimleri ile ge-
sıkça konuşuluyor. Uzun ömürlülüğün çinmesi esası üzerine kurulu. Ancak uzun
artmasıyla birlikte, emeklilik sistemle- yaşam süreleri, dünyanın birçok ülkesinde
rinde geçirilen sürenin uzaması finansal mevcut emekli nüfus kitlesinin artması-
dengeleri nasıl etkiliyor? na, kamu sosyal güvenlik sistemlerinde-
ki aktüeryal dengelerin bozulmasına yol
Değişen ve iyileşen yaşam koşulları ve ge- açtı. Kamu sosyal güvenlik sistemlerinin
lişen teknolojiyle birlikte her nesil bir ön- yaşlı nüfusun sağlık ve bakım harcamaları
cekine göre daha uzun yaşıyor. Yapılan ile emeklilik geliri ödemeleri için yaptıkla-
araştırmalar insan ömrünün geçen 200 yıl rı harcamaların ve genel bütçeden sosyal
boyunca, her on yıllık zaman diliminde yak- programlara ayrılan payların sürekli art-
laşık iki yıl uzadığını gösteriyor. Dünya nüfu- ması sosyal güvenlik krizine yol açıyor.
su 1960 ila 2010 yılları arasında iki katından
fazla artarak 6,9 milyara çıktı. Şu anda ise
8,2 milyardan fazla. Popülasyonun artması Türkiye’de de son beş yılda
şehirleşme oranını ve şehir nüfusunu artı-
rıyor. Şehirleşmeyle birlikte teknoloji kulla- 65 ve daha yukarı yaştaki
nımının, okuryazarlık ve eğitim seviyesinin nüfus yüzde 20,7 artarak 9
artması da insan ömrünün uzamasını sağ-
lıyor. Bilim insanları günümüzde doğanların milyonu aştı.
yaklaşık üçte birinin 22. yüzyıla kadar ya- TÜİK verilerine göre toplam sağlık harca-
şayacaklarını tahmin ediyor. Türkiye’de de ması 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde
son beş yılda 65 ve daha yukarı yaştaki nü- 105 artarak 1 trilyon 244 milyar Türk lirası-
fus yüzde 20,7 artarak 9 milyonu aştı. nı aştı. Oluşan yükün önüne geçilebilme-

si için sosyal güvenlik reformu çalışmaları
Doğurganlık hızının 1,51’e gerilemesi, orta- yapılıyor, özel sektörle kamu arasındaki iş
lama yaşam süresinin 77,3 yıl olması da nü- birliğini teşvik eden çok sütunlu sosyal gü-
fusun gençleşmesinin önüne geçiyor. Peki, venlik modellerine odaklanılıyor. Bu sayede
bu kadar uzun yaşamak ve artan yaşlı yükün bir kısmının özel sektöre devredile-
nüfus toplum için, ekonomi için ne anla- rek çeşitli vergisel ve kamusal teşviklerle
ma geliyor? Uzun yaşamı, bireyin finansal bireylerin geleceklerini güvence altına al-
varlıklarının, onun temel yaşam masrafla- ması hedefleniyor. Yasal olarak iyi bir şekil-
rını karşılamaya yetip yetmeyeceğini sor- de düzenleme ve denetime tabi tutulmuş,
gulatan bir risk olarak düşünebilir miyiz? iyi tasarlanmış fon varlıklarına dayalı ta-
Emekliliği ele alalım. Emeklilik, uzun yıllar mamlayıcı bireysel emeklilik planları daha
boyunca bir kişinin 60’lı yaşlarının ortala- iyi emeklilik sonuçlarının elde edilmesini
rına kadar çalışmasının ardından emeklilik sağlıyor ki bu planlar, OECD’nin de önem-